Mars’ta sıvı halde su bulundu

Bilimciler Çarşamba günü Mars’ın yüzeyinin altında geniş bir su kütlesi bulunduğuna dair kanıtlar elde ettiklerini açıkladı. Karşılaşmayı beklediğimiz uzaylıları hala bulamamış olabiliriz ama bu da oldukça etkileyici bir buluş.

Curiousity Rover’ın yaklaşık iki ay önce Mars’ta organik molekül kanıtı bulmasının ardından gelen bu açıklama bilimcilerin kızıl gezegen üzerindeki yaşam arayışı bulmacasına bir parça daha eklemiş oldu. Bilimciler Mars’ta milyarlarca yıl önce sıvı su bulunduğunu biliyordu ama günümüzde de sıvı halde su bulunması, burada yaşayan canlılar olabileceği ihtimali düşünülünce oldukça önemli bir bilgi.

Bu keşifte yer alan araştırmacılar -bir grup İtalyan astronom ve fizikçi- elde ettikleri sonuçları Science dergisinde yayımladı. Yazıda ekip Mayıs 2012 ve Aralık 2015 arasında, Mars Express uzay aracında gerçekleştirilen MARSIS (Gelişmiş Mars Yüzey altı ve İyonosfer Sondaj Radarı) deneyinin geniş bir sıvı su kütlesi kanıtları gösterdiğini açıkladı.

Radyo dalgalarıyla ölçüldü
MARSIS deneyinin baş denetçisi Roberto Orosei Çarşamba günü yapılan toplantıda su kütlesinin yerin 1,5 km altında olduğunu ve Mars’ın güney kutup bölgesinde (Planum Australe) yer aldığını söyledi. Bu kadar derine ulaşmak ve veri toplamak için araştırmacılar Mars Express’ten aldıkları verileri incelediler. 30 km’den daha geniş bir alana radyo dalgaları gönderen bilimciler bu dalgaların nasıl geri yansıdığını ölçtü. Yansımalar incelendiğinde kaya tabakasını yüzeyden ayıran bir çizgi olduğu görüldü.

Bilimciler bu bölgede daha fazla dielektrik geçirgenliğe sahip bir tabaka olduğu sonucuna vardı. Yüzeyin altında bir bölgenin daha parlak bir görsel yansıttığını gören araştırmacılar zeminin yaklaşık 1,5 km altında, yüzeyden daha geçirgen bir bölgenin varlığını keşfetmiş oldu. Araştırmacılar bunu sıvı su kütlesi şeklinde yorumladı.

Peki neden burada sıvı su olsun? Mars’ın atmosferinin, yüzeyde sıvı su bulunmasını engelleyecek kadar ince olduğunu biliyoruz. Bu durum Mars’ın çok soğuk olmasına ve nemi gezegenin yüzeyinde tutamamasına sebep oluyor. Yani yüzeyde su olsa bile büyük ihtimalle buza dönüşürdü. Ancak araştırmacılar Mars yüzeyinde bulunan perkloratların, yer altındaki sıvı su tabakasını açıklayabileceğini söylüyor. Bu tuzlar, suyun donma noktasını daha aşağıya çekerek düşük sıcaklıklarda da suyun sıvı halde kalmasını sağlıyor. Yani kışın buz tutmasın diye yola tuz atmakla aynı mantık.

Daha fazla veri gerekli
NASA’nın Mars Programı Ofisi’nde çalışan ama bu çalışmada yer almayan bilimci Richard Zurek “Bulduğumuz şeyin kesinlikle su olduğundan emin olamayız. Ama sudan başka herhangi bir şey olabileceğini de düşünmüyorum. Belki başka bir ihtimali düşünecek kadar yaratıcı değilim ama şimdilik elimizde yeterli veri yok.” diyor.

Bu bulguları doğrulamak ve önemini açıklamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor ancak şimdiye kadar bilim dünyası Mars’ın yüzeyinin altında sıvı su bulunduğuna ikna olmuş durumda. Burada tam olarak ne olduğunu görmek için daha fazla çalışma yürütmemiz gerekiyor.